#9.Mình viết để dưỡng rễ
Có những lúc, chỉ một sự kiện nhỏ cũng làm mình thấy lung lay. Cũng có những lúc, dù nhiều chuyện ập đến, mình vẫn thấy vững vàng. Hai trạng thái này chắc hẳn có liên quan đến sức khoẻ bộ rễ của mình.
Thời gian mở tiệm cây giúp mình nhớ một điều rằng, khi rễ cây còn sống, cây trụi lá sẽ lại ra.
Mình không phải giỏi chăm cây, kiến thức về cây thì hơi nghèo. Nhiều lần cái cây lụi tàn dần vì điều kiện sống không phù hợp. Nhưng dần dần mình nhận ra một điều rằng, khi bạn cứu một cái cây, điều bạn làm không phải là làm cho cái lá tươi lại, mà là chăm lại rễ cây. Nếu rễ còn cứng cáp, chưa mềm nhũn, hư thối, cây rồi sẽ đâm cành ra lá mới. Nếu rễ hư, là không còn gì.
Như cây, mình nhìn thấy rằng con người cũng có bộ rễ. Bộ rễ là một hệ thống những giá trị mình coi trọng, là niềm tin cốt lõi, là thế giới quan. Rễ thì không dễ nhìn thấy như cành, như lá, như hoa. Nhưng cành lá hoa khoẻ thế nào là do được nuôi dưỡng bởi bộ rễ. Những bộ quần áo hợp gu, những chuyến đi đây đi đó, những công việc làm mình mải mê hay những mối quan hệ yêu ghét cũng giống như là cành lá hoa vậy. Còn bộ rễ là hệ giá trị đằng sau những quyết định về những chuyến đi, công việc, mối quan hệ đó. Đôi khi, mải chạy theo chăm chút và cố làm sống lại những lá hoa, mình quên mất rằng, vấn đề nằm ở bộ rễ đang hấp hối.
Thế là mình quyết định tìm hiểu lại những điều cơ bản về rễ cây, là một bước quan trọng trong hành trình dưỡng rễ của mình. Cùng mình tự nhiên ôn lại chút kiến thức sinh học nha.
Rễ cây được chia làm 3 loại. Rễ cọc, rễ chùm, rễ phụ hay còn gọi là rễ bất định.
Rễ cọc là rễ chính, mọc ra từ rễ mầm (bộ phận đầu tiên xuất hiện sau khi hạt nảy mầm). Một kiểu rễ dài, to, đâm sâu vào mặt đất. Ở hầu hết các loài thực vật, đây là rễ quan trọng nhất trong toàn bộ hệ thống rễ, có vai trò neo giữ cây, hấp thụ nước và chất dinh dưỡng từ đất. Từ rễ cọc, sẽ có những rễ nhánh mọc ra, giúp mở rộng hệ thống rễ, tăng khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng từ nhiều hướng khác nhau.
Rễ chùm nhìn khác xa rễ cọc. Sau khi rễ mầm dừng phát triển, nhiều rễ phụ tiếp tục mọc ra từ thân cây tạo thành hệ rễ chùm. Những rễ phụ thường có hình dáng mảnh và kích thước tương đương nhau.
Rễ phụ là rễ mọc từ các phần khác của cây mà không phải từ rễ mầm (chẳng hạn như thân, lá, các nút cây, hoặc các khoảng giữa các nút cây). Một số ví dụ từ rễ phụ như: rễ phụ mọc ra từ củ khoai tây, một loại thân củ; cây đa có rễ phụ mọc từ các nhánh và cành để hỗ trợ cây bám vào đất.
Bạn nhớ thế nào về chức năng của rễ?
Chức năng chính của rễ gồm:
Giúp cây bám vững vào đất, giữ cho cây đứng vững và không bị đổ ngã.
Hấp thụ nước và các khoáng chất cần thiết từ đất để cung cấp cho cây.
Dẫn truyền nước và chất dinh dưỡng từ đất lên thân cây để nuôi sống các bộ phận khác của cây.
Lưu trữ thực phẩm và năng lượng, giúp cây tồn tại trong những điều kiện môi trường khó khăn.
Trong những điều kiện sống đặc biệt, rễ sẽ biến đổi để thực hiện các chức năng phụ như:
Rễ thở giúp trao đổi khí, cho phép cây hô hấp trong môi trường ngập nước.
Rễ giúp cây leo lên các bề mặt và bám chặt vào chúng.
Rễ giúp hấp thụ độ ẩm từ không khí, đặc biệt ở các cây sống trong môi trường ẩm ướt.
Haustoria là rễ chuyên biệt giúp hấp thụ dinh dưỡng từ cây khác, thường thấy ở các loại cây ký sinh.
Một số rễ có khả năng quang hợp và tham gia vào quá trình sản xuất thực phẩm.
Rễ chống, rễ trụ, và rễ tán cung cấp sự hỗ trợ cơ học, giúp cây đứng vững và ổn định.
Ở một số cây thủy sinh, rễ giúp cây nổi trên mặt nước.
Một bài học từ thiên nhiên. Giờ thì mình cũng có thể liên tưởng được hơn một chút, gốc rễ của mình có vai trò gì.
Có những lúc, chỉ một sự kiện tưởng nhỏ cũng làm mình thấy lung lay. Cũng có những lúc, dù nhiều chuyện ập đến, mình vẫn thấy vững vàng. Hai trạng thái này, chắc hẳn có liên quan đến sức khoẻ bộ rễ của mình.
Bộ rễ của bạn đang thế nào? Hôm nay bạn đã dưỡng rễ chưa?
Nội dung về rễ cây mình tham khảo tại đây.
Ảnh bìa by Kouji Tsuru on Unsplash.